ΧΑΡΤΗΣ ΝΑΥΑΓΙΩΝ

«Σε θάλασσα άγρια από λέξεις ταξιδεύω» 

Γράφει η Λίλια Τσούβα // *

αναδημοσίευση απο το περιοδικό FRACTAL

Έφη Καλογεροπούλου «Χάρτης ναυαγίων», εκδ. «Ποιείν»

«Χάρτης ναυαγίων». Η νέα ποιητική συλλογή της  Έφης Καλογεροπούλου, από τις εκδόσεις «Ποιείν» (Μάιος 2017). Συλλογή με 37 ποιήματα, δίγλωσση, στα ελληνικά και τα αγγλικά, σε πολύ καλή αγγλική μετάφραση του ποιητή Γιάννη Γκούμα και με μότο τα λόγια του άγγλου ποιητή S. T. Colleridge :
«Alone, alone, all, all alone,
αlone on a wide wide sea!
And never a saint took pity on
my soul in agony¨.
Η ποιήτρια ταξιδεύοντας σε θάλασσα άγρια από λέξεις χαρτογραφεί τα ναυάγια της ζωής και του πολιτισμού μας χαρίζοντάς μας καλή ποίηση. Χωρίς στίξη, με λόγο ασθμαίνοντα, με άξονα τη μοναξιά και την υπαρξιακή ανησυχία, αναδύονται ποιήματα σπαράγματα, ποιήματα φωνές, που κραυγάζουν απόγνωση. Μικροί μονόλογοι αυτοαναφορικοί ή απευθυνόμενοι στον άνθρωπο του αιώνα μας, αυτόν της αλλοτρίωσης, τον χαμένο μέσα στην εικόνα του, στο ατομικό του σύμπαν, τον ανελεύθερο άνθρωπο, τον άνθρωπο του καθρέφτη.
Ένας κόσμος διάψευσης και αποτυχίας αποκαλύπτεται από τα ποιήματα και εκφράζεται μέσα από αρνητικά ρήματα και εκφράσεις. Οι άνθρωποι μετέωροι, απόντες, «ξεχασμένοι από τρυφερότητα, παραδομένοι στην απόγνωση, έρποντας στα τέσσερα, δοσμένοι σ΄ ένα ανομολόγητο παιχνίδι πένθους αφής σφαγής». Δοκιμάζονται, αγωνιούν. «Δεν ξέρουν, δεν θέλουν να ξέρουν, δεν είναι εκεί, έχουν φύγει».  Οι τύψεις «μέλισσες που βομβίζουν αφύλακτες για ώρες πάνω κάτω πάνω κάτω κι ανεβαίνουν πότε στα χείλη πότε στην καρδιά κοσκινίζοντας τα βρόμικα του χρόνου μας στις φλέβες».
Άνθρωποι που αυταπατώνται, που οδηγούνται στην αυτεπίγνωση, μικρές οδύσσειες, φάρσες ζωές.
Στον επόμενο τόνο η νύχτα πίνει οινόπνευμα
Μασάει νικοτίνη
Ντύνεται πουλί πετά
Κλείνει τα μάτια
Είναι παντού
Βρέχει φωτιά
Κι αστέρια
Το ποιητικό υποκείμενο σε «μπάρκο». «Δε ζει, διανυκτερεύει. Σε νύχτες ασάλευτες, αδυσώπητες, σκληρές». Μετράει αποτσίγαρα ερώτων εφήμερων, σφραγίζει με μελάνι όλα τα νυχτερινά τυπογραφεία της ψυχής. «Σκόρπιος, αταξινόμητος, διασκορπισμένος, αφοπλισμένος» ο εαυτός. Ξεκλειδώνει θρήνους, χτυπά δαιμονικά τα πλήκτρα ως τα ξημερώματα. «Ακούω μόνο τον ήχο της γραφομηχανής μου ταμειακή μηχανή συναισθημάτων να κόβει αποδείξεις».
Ο χρόνος τρέχει δαιμονισμένα. Γρήγορα γίνεται αόριστος, τετελεσμένος. Οι άνθρωποι μαριονέτες. «Όταν αρπάξει φωτιά η κλωστή που σε κρατάει θα μάθεις αν η ζωή σου έχει οξυγόνο».
Η ζωή κι ο θάνατος χορεύουν χέρι χέρι. «Ποιος έφυγε; Ποιος μένει πίσω; Μη ρωτάς. Τίποτα δε γνωρίζω που να μην είναι θάνατος τίποτα που να μην είναι σπόρος».

Έφη Καλογεροπούλου

Το ποιητικό υποκείμενο κάνει απεγνωσμένα επίκληση στη φύση, στο αποδημητικό πουλί: «πάρε με πέρα απ΄ της λύπης την τρομερή σκιά γίνε απόψε για λίγο έστω το λιμάνι μου».
Κάνει δεύτερη επίκληση διψώντας για αιωνιότητα: «της Αθανασίας το μαγικό πουλί … Κατοίκησε απόψε της λέξης μου το αόρατο κλουβί δέξου με άφησέ με να σε αιχμαλωτίσω».
Είμαστε η χαμένη δυνατότητα
οι λέξεις που δεν γίναμε
τα παιδιά που πέφτουν απ’ τα όνειρά μας
ξημερώματα
οι δρόμοι τα αδιέξοδα και οι ατέλειωτες
χειρονομίες τους
οι άδειες θέσεις δίπλα στου τρένου
το παράθυρο

Είμαστε το λίγο
του χρόνου το ελάχιστο
Το ολομόναχο του κόσμου
είμαστε
η σκόνη του σκοτωμένου χρόνου
«Καθένας προχωρά πεζός δίπλα στο άλογό του κι έχει γεμίσει πεζούς η πόλη, ά-λογα και χαλινάρια».
«Αποδημητικά πουλιά κουρασμένα που έπαψαν να πετούν κι ανοιγοκλείνουν από συνήθεια τα φτερά στο χώμα».
Όμως φέγγει στο βάθος ο κήπος. Η απειρότητα της φύσης κερδίζει, γιατί «αυτή ξέρει να φιλοξενεί όλες τις εκδοχές ενίοτε και Παραδείσους».
Η μνήμη, η νύχτα, η σιωπή.
Ο έρωτας, η πίστη, η αγάπη.
Ο έρωτας: «κι όταν σε βλέπω να σου χαρίσω θέλω πάντα αυτή τη μικρή γέφυρα ένα κόκκινο χειροποίητο λουλούδι απ’ το αίμα μου να ρίχνεις πάνω απ’ τα δύσκολα και να περνάς άγγελος καλός να γίνομαι μόνο για σένα γιατί ο ουρανός σου είναι το σπίτι μου».
Η αγάπη: «γιατί είναι η αγάπη το ολόκληρο το ανερμήνευτο το καθαρό το αίμα της θυσίας ο βυθός του Καλού η γνώση της απώλειας το πηγάδι που αναβλύζει το τέλος του θανάτου».
Η πίστη: «χωρίς πίστη η ελπίδα αλλάζει βλέμμα ζαρώνει το αίμα της λιμνάζει το νερό δεν ξεδιψά σέρνει τα πόδια του στην άσφαλτο σκοτάδι ροκανίζει τα υπόλοιπα».
Ο πλάνητας από καταβολής κόσμου άνθρωπος βαδίζει σε  αχαρτογράφητους ωκεανούς. Όμως η απελπισία δεν έχει θέση στο ταξίδι.  Ένας τόνος ελπίδας διαγράφεται μέσα από τα χαλάσματα, για να γίνει ύμνος στην αγάπη την ελπίδα, την καλοσύνη, τον έρωτα.
«Τότε μαθαίνεις πως μόνο μια επίθεση καλοσύνης μπορεί πραγματικά να σε συντρίψει και ο πηλός της προσωπικής σου ήττας πλάθει την πιο όμορφη καμπάνα».
«Καλωσορίσατε λοιπόν στον κόσμο των αθανάτων νεκρών, στον κόσμο της  ψυχρής σαν μάρμαρο φωτιάς και της άσβηστης φλόγας της ελπίδας».
«Με στάχτες θα τραφεί η περιπλάνηση κι η ελπίδα απ’ το μηδέν θα ανθίσει».
Η πίστη στην αγάπη και η ελπίδα ίσως είναι και τα πολυτιμότερα συναισθήματα που αντλεί ο αναγνώστης από τη συλλογή «Χάρτης ναυαγίων» της Έφης Καλογεροπούλου. Και έχουμε τόση ανάγκη τα συναισθήματα αυτά στην εποχή των πάσης φύσεως ναυαγίων…


* Η Λίλια Τσούβα είναι φοιτήτρια στο μεταπτυχιακό τμήμα της δημιουργικής γραφής του ΕΑΠ. Είναι απόφοιτος του τμήματος Βυζαντινών και νεοελληνικών σπουδών του ΑΠΘ. Ασχολείται με το δοκίμιο και την κριτική. Κείμενά της έχουν δημοσιευτεί στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο.