Παρασκευή 27 Νοεμβρίου 2009

το πιόνι


Πολλάκις βλέποντας να παίζουν σκάκι
ακολουθεί το μάτι μου ένα πιόνι
οπου σιγά,σιγά τον δρόμο βρίσκει
και στην υστερινή γραμμή προφθαίνει.
Με τέτοια προθυμία πάει στην άκρη
όπου θαρρείς πώς βέβαια εδώ θ΄αρχίσουν
η απολαύσεις του και η αμοιβές του.
Πολλαίς στόν δρόμο κακουχίες βρίσκει.
Λόγχαις λοξά το ρίχνουν πεζοδρόμοι
τα κάστρα το χτυπούν με ταίς πλατειαίς των
γραμμαίς ,μέσα στα δυό τετραγωνά των
γρήγοροι καβαλλάρηδες γυρεύουν
με δόλο να το κάμουν να σκαλώση
κι εδώ κι εκεί με γωνιακή φοβέρα
μπαίνει στον δρόμο του κανένα πιόνι
απ το στρατόπεδο του εχθρού σταλμένο.
Αλλά γλυτώνει απ΄τούς κινδύνους όλους
και στην υστερινή γραμμή προφθαίνει.
Τι θριαμβευτικά που εδώ προφθαίνει,
στην φοβερή γραμμή την τελευταία
τι πρόθυμα στόν θανατό του αγγίζει!
Γιατί εδώ το πιόνι θα πεθάνη
κ΄ησαν οι κόποι του πρός τούτο μόνο.
Για την βασίλισσα,που θα μας σώση,
για να την αναστήση από τον τάφο
ηλθε να πέση στου σκακιού τόν άδη.
κ.καβάφης (από τα ανέκδοτα ποιήματα)//Ιούλιος 1894.

5 σχόλια:

κοκκινη κισσα είπε...

η φιλολογική επιμέλεια των ανέκδοτων ποιημάτων 1882-1923 ανήκει στον Γ.Π.ΣΑΒΒΙΔΗ/εκδ,Ικαρος 1968.
Για το "πιόνι" ο Βάσος Βαρίκας είχε σε κριτική που δημοσιεύτηκε σε εφημερίδα της εποχής , την αποψη, ότι ο ποιητής μάς μιλά για την αυτοθυσία που μας επιβάλλει το χρέος ,αφού το πιόνι βαδίζει πρός την τελευταία γραμμή γνωρίζοντας ,ότι οταν την φθάσει ,θα τερματιστεί και η ζωή του αφού θα αντικατασταθεί από την βασίλισσα.
Στήν πρώτη του μορφή το ποίημα ηταν ενα κοινό ερωτικό ποίημα ,οπου εκλεινε με στίχους σαν αυτούς"...και εκοπίασε πρός τούτο μόνο-Για την βασίλισσα που αγαπούσε-Πώς χάνει τη ζωή του τι σημαίνει?-ετσι τελειώνει ο έρως ο μεγάλος"
Ερχεται όμως μια δεύτερη και φυσικά μεταγενέστερη επεξεργασία ,για να δώσει στο ποίημα ενα αλλο περιεχόμενο και να διευρύνει αφάνταστα τον συμβολισμό του.
Οι δύο τελευταίοι στίχοι αφαιρούνται και ο αμέσως προηγούμενος αλλάζει ριζικά
"για την βασίλισσα,πού θα μας σώσει".
Ετσι το ατομικό μεταβάλλεται σε καθολικό και ενα προσωπικό αίσθημα υψώνεται σε ηθικό κανόνα ζωής.
Το ποίημα γίνεται αρτιότερο και καβαφικότερο.

aKanonisti είπε...

Είναι πανέμορφο...και με τους δύο τελευταίους στίχους....

Ευχαριστούμε!!!!

:-)))))))

κοκκινη κισσα είπε...

ακανόνιστη
το διάβασα απόψε για πρώτη φορά! με συγκίνησε πολύ και οπως βλέπεις ενέδωσα στον πειρασμό να σας το γνωρίσω,..

πολλά φιλιά.

kryos είπε...

Θα μας σώσει όμως τελικά η Βασίλισσα ή απλώς (στην καλύτερη έκβαση των πραγμάτων) θα κερδηθεί μία μάχη σε έναν πόλεμο που δεν τελειώνει ποτέ ? .... σε κάθε περίπτωση το τίμημα είναι το μεγαλύτερο που μπορεί να υπάρχει και η ιστορία έδειξε πως χιλιάδες κόσμος έχει θυσιαστεί για να υπηρετήσει τα φιλόδοξα , κενά σχέδια της Αυλής .

Καλό βράδυ κίσσα μου ...χαίρομαι που ενέδωσες στον πειρασμό να μας το γνωρίσεις .... ο πανέμορφος κήπος που έχεις φτιάξει εδώ , γίνεται κάθε φορά και πλουσιότερος !!!

κοκκινη κισσα είπε...

kryos

..πάντα με συγκινούσε η αυτοθυσία και η προσήλωση σε ηθικούς αδιαπραγμάτευτους κανόνες με οποιοδήποτε κόστος,οσο μεγάλο κι αν είναι αυτό.
υπάρχει μια συγκίνηση στην ποιητική του Καβάφη που δεν αυτοδηλώνεται ποτέ ως τέτοια απλά εκρήγνυται οταν το ποιητικό ρήμα διασχίσει μυστικές περιοχές της συνείδησης και διεγείρει την ευαισθησία μας.

καλό βράδυ και σενα!!