Οδυσσέας Ελύτης

 Κι ήμουν τόσο θλιμμένος!Μόνο πού ήταν νύχτα
Μόνο που έσταζαν τα φύλλα μόνο που ανεξήγητα
Είχα μες στη Μητέρα κατεβεί
της ηχώς το βάθος το άπατο
Και το μαύρο κομμάτι που αποσπούσε
από μέσα μου κι έριχνε μές στο πηγάδι(..)

 (...)Ετσι μακριά στη γή.Ροές της θάλασσας 

Και βασκανείες του καπνού των κήπων.Αλλά τι 
Κόπος ο ποιητής με τ’ αδειανά του χείλη 

Ολοένα πίσω από τη θλίψη του : το Ανείπωτο. 
Πάρε με πάρε με στην αγκαλιά σου 
Και παρηγορησέ με που γεννήθηκα. (…)

 Οδυσσέας Ελύτης 

Τα ετεροθαλή

 

Οδυσσέας Ελύτης ποίηση

Villa Natacha III 

Άνθρωπε, άθελά σου
Κακέ - παρ' ολίγο η τύχη σου άλλη.
Σ' ένα, έστω, λουλούδι αντίκρυ αν ήξερες
Να πολιτεύεσαι
σωστά, θα τα 'χες όλα. Επειδή απ' τα λίγα, μερικές φορές
Κι από το ένα - έτσι ο έρωτας -
Γνωρίζουμε τα υπόλοιπα. Μόνο το πλήθος να:
Στο χείλος των πραγμάτων στέκει
Όλα τα θέλει και τα παίρνει και δεν του μένει τίποτα.

Κιόλας έφτασε το απόγεμα
Γαλήνιο σαν της Μυτιλήνης ή μιας ζωγραφιάς
Του Θεοφίλου, ως πέρα το Èze, το Cap - Estel,
Κόλποι όπου σιάχνει αγκαλιές ο αέρας
Μία διαφάνεια τόση
Που τα βουνά τ' αγγίζεις και τον άνθρωπο εξακολουθείς να βλέπεις
Που πέρασε ώρες πριν
Αδιάφορος, μα τώρα πρέπει να έφτασε.

Λέω: ναι, πρέπει να έχουν φτάσει
Ο πόλεμος στο τέρμα του, και ο Τύραννος στην πτώση του
Και ο φόβος του έρωτα μπρος στη γυμνή γυναίκα.
Έχουνε φτάσει, έχουνε φτάσει και μόνο εμείς δε βλέπουμε
Παρά ψαύοντας ολοένα πέφτουμε στα φαντάσματα πάνου.

Άγγελε συ που κάπου εδώ γύρω πετάς
Πολυπαθής και αόρατος, πιάσε μου το χέρι
Χρυσωμένες έχουν τις παγίδες οι άνθρωποι
Κι είναι ανάγκη να μείνω απ' τους απέξω.

Επειδή και ο Αφανής, παρών αισθάνομαι πως είναι
Ο μόνος που τον ονομάζω Πρίγκιπα, όταν
Ήρεμα το σπίτι
Αγκυροβολημένο μες στο ηλιοβασίλεμα
Βγάνει άγνωστες λάμψεις
Και σαν από έφοδο, μια σκέψη
Εκεί που για τ' άλλου τραβούσαμε αναπάντεχα

μάς κυριεύει.

Οδυσσέας Ελύτης

Τα ετεροθαλή

ΙΓ' 

Ανομίες εμίαναν τα χέρια μου, πώς να τ' ανοίξω;

Κουστωδίες γεμίσανε τα μάτια μου, πού να κοιτάξω; 

Γιοι των ανθρώπων, τι να πω;

Τα φριχτά σηκώνει η γης κι η ψυχή τα φριχτότερα! 

Εύγε πρώτη νεότης μου και αδάμαστο χείλι

που το βότσαλο δίδαξες της τρικυμίας 

και στις μπόρες μέσα, της βροντής αντιμίλησες

Εύγε πρώτη νεότης μου! 

Τόσο χώμα στις ρίζες μου έριξες, που κι η σκέψη μου χλόισε!

Τόσο φως μες στο αίμα, που κι η αγάπη μου πήρε 

το κράτος και το νόημα τ' ουρανού.

Καθαρός είμαι απ' άκρη σ' άκρη 

και στα χέρια του Θανάτου άχρηστο σκεύος

και στα νύχια των αγροίκων, λεία κακή. 

Γιοι των ανθρώπων, να φοβούμαι τι;

Πάρετέ μου τα σπλάχνα, τραγούδησα! 

Πάρετέ μου τη θάλασσα με τους άσπρους βοριάδες

το πλατύ το παράθυρο γεμάτο λεμονιές 

τα πολλά κελαηδίσματα, και το κορίτσι το ένα

που και μόνον αν άγγιξα η χαρά του μού άρκεσε 

πάρετέ μου, τραγούδησα!

Πάρετέ μου τα όνειρα, πώς να διαβάσετε; 

Πάρετέ μου τη σκέψη, πού να την πείτε;

Καθαρός είμαι απ' άκρη σ' άκρη. 

Με το στόμα φιλώντας εχάρηκα το παρθένο κορμί.

Με το στόμα φυσώντας χρωμάτισα τη δορά του πελάγους. 

Τις ιδέες μου όλες ενησιώτισα.

Στη συνείδηση μου έσταξα λεμόνι.

ΟΔΥΣΣΈΑΣ ΕΛΥΤΗΣ

ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ/ΤΑ ΠΑΘΗ

"Μοίρα των αθώων,είσαι η δική μου η Μοίρα"/Ο.Ελύτης

Ο καθείς και τα όπλα του, είπα:
Στα Στενά τα ρόδια μου θ' ανοίξω

Στα Στενά φρουρούς τους ζέφυρους θα στήσω
τα φιλιά τα παλιά θ' απολύσω που η λαχτάρα μου άγιασε!

Λύνει αέρας τα στοιχεία και βροντή προσβάλλει τα βουνά.
Μοίρα των αθώων, είσαι η δική μου η Μοίρα!

Οδυσσέας Ελύτης
Αξιον Εστί/Τα Πάθη

Οδυσσέας Ελύτης

Από το ελάχιστο φτάνεις πιο σύντομα οπουδήποτε.
Μόνο που'ναι πιο δύσκολο...…...

Κι από τη φύση-αλλά θέλει να ξέρεις να της αφαιρέσεις την αγκίδα της....


Οδυσσέας Ελύτης//o μικρός ναυτίλος

Through the mirror//Οδυσσέας Ελύτης

THROUGH THE MIRROR

Ψαρεύοντας έρχεται η θάλασσα

κι είναι στη μυρωδιά της μέσα που το ψάρι αστράφτει

μάταια μην ψάχνεις

Κάπου ανάμεσα Τρίτη και Τετάρτη
πρέπει να παράπεσε η αληθινή σου μέρα.

Υπερούσιος πας ενώ πάνω από το κεφάλι σου
απλώνεται ο βυθός με τα χρωματιστά του βότσαλα σαν άστρα.

Ω μουσική ω Κυριακή συννεφιασμένη
σε μια συνοικία μακρινή με σπίτια δίπατα κλειστά
κάτω από την επιφάνεια του νερού όπου γέρνω
σαν σε καθρέφτη και κοιτάζομαι
ώρες πολλές πως να περάσω μέσα

                                                        να περάσω από
την άλλην όψη των πραγμάτων
με το ελικτικό μαλλί μου ξετυλίγοντας
κύκλους διαδοχικά
να κατεβώ και τους εφτά ουρανούς εωσότου

 η αντανάκλαση
των αγγέλων μ' αρπάξει
ο Γιάννης η Άννα ο Νίκος με πελώριες
φτερούγες όπως του Θεοτοκόπουλου
μετεωρισμένοι αρχίσουν σιγανά
μια ψαλμωδία και ανοίξουν πάλι τα παράθυρα
επικοινωνήσουν οι ανθοπώλες με τεράστιες ανεμώνες
περασμένες στ' αυτιά τους σαν ακουστικά
σήματα-λέξεις μυστηριώδεις
«Αστεροβαδών» «Ιδιολάθης»  «Μίκυον» - οπού σημαίνει
έχει συντελεσθεί το θέλημά σας, κι η φωνή της γης
επαληθεύεται ήδη στα λουλούδια. Όπου να 'ναι θα φανεί
στον πλήρη κόσμο τον ολόιδιον της αντιύλης
όπως μας λένε οι επιστήμονες-και που είναι το αίσθημα
γινόμενο απτό

             μια συναυλία που εδέησε να μεταβληθεί σε κήπο.

Κι εγώ που 'μουν πλασμένη για να κυνηγάω το θαύμα
σ' ένα ύψωμα επιβλητικό σαν το Εσκοριάλ
τώρα ν' ανακαλύπτω τι;

                                      το μαρτύριο του αγίου Μαυρικίου
ο όποιος ξανάζησε στις μέρες μας υπό άλλο ένδυμα
πάλι και πάλι χιλιάδες φορές.
Οι εξέχοντες επίσημοι με τα χρυσά στους ώμους
και τα μαύρα τους όργανα

σε δυσώδη καγκελοφραγμένα υπόγεια πάλι και πάλι.
Ο συγγραφέας που κρύβει τα χειρόγραφα του -πού;-από ποιον;-
ποιος είναι αυτός-ποια είναι αυτή που τη λέμε ανώτερη
δύναμη ελέω Θεού ή ελέω τεθωρακισμένων

                                                                          Ω

μουσική ω Κυριακή συννεφιασμένη
στον μέσα κόσμο του καθρέφτη εκεί που βηματίζω
ψάχνοντας την αληθινή μου μέρα
που κρατώ και ανοίγω σαν ομπρέλα παλαιή τη θάλασσα
πάνω από το κεφάλι μου
λάμπει ο βυθός με τα χρωματιστά του βότσαλα σαν άστρα.

Οδυσσέας Ελύτης
Μαρία Νεφέλη
εκ: Ικαρος

Αν....

Αν δεν στηρίξεις το ενα σου πόδι εξω απο τη Γή

ποτέ σου δεν θα μπορέσεις να σταθείς επάνω της

Οδυσσέας Ελύτης///Μαρία Νεφέλη

Οδυσσέας Ελύτης

TO ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ (ΙΙ) 

Κατέβαιναν οι άλλοι όταν ανέβαινα κι άκουσα στ' άδεια δωμάτια το τακούνι μου

Έτσι κάπως μες στην εκκλησιά όταν ο Θεός δεν είναι
Ειρηνικά γίνονται και τα χείριστα

Θα ερχόταν κάποιος όμως Ίσως κι η αγάπη αλλά Στις δύο το μεσημέρι που έσκυβα στο παράθυρό μου να πετύχω κάτι θυμωμένο ή άτυχο ήταν μόνο το φωτόδεντρο

Εκεί στο πίσω μέρος της αυλής μες στις βρομούσες και στα παλιοσίδερα όμως Δίχως ποτέ κανείς να το ποτίσει αλλά Παίζοντας με το σάλιο μου να το ξαμώσω από ψηλά περνούσαμε τις μέρες ώσπου

Μονομιάς σπούσε η άνοιξη τους τοίχους μου 'φευγε το περβάζι απ' τον αγκώνα κι έμενα μπρούμυτα μες στον αέρα να κοιτώ

Τι λογής είναι η αλήθεια
όλο φύλλα στρογγυλά κι από το μέρος του ήλιου κασσιτερωμένα κόκκινα πέντε δέκα εκατοντάδες αρπαγμένα εφ' όρου ζωής απ' το άγνωστο

Ακριβώς όπως εμείς Και ας μαίνονταν οι συμφορές τριγύρω αςπέθαιναν οι άνθρωποι ας έφτανε από τα κατάβαθα του Αρνιού ξανασταλμένος ο απόηχος του πολέμου τίποτε αυτό μια στιγμή σταματούσε να δοκιμαστεί αν θ' αντέξει

Tέλος επροχωρούσε αμείλικτο μέσα στο φως όπως ο Ιησούς Χριστός κι όλοι οι ερωτευμένοι.

Οδυσσέας Ελύτης

"το ελάχιστο θέλησα και με τιμώρησαν με το πολύ"/Ο.Ελύτης

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ

 Κώστας Τσόκλης

 ΜΥΡΙΣΑΙ ΤΟ ΑΡΙΣΤΟΝ

IV

Την άνοιξη δεν τη βρήκα τόσο στους αγρούς ή, έστω, σ'έναν Botti-
celli όσο σε μια μικρή Βαϊφόρο κόκκινη. Έτσι και μια μέρα, τη θά-
λασσα την ένιωσα κοιτάζοντας μια κεφαλή Διός.
Όταν ανακαλύψουμε τις μυστικές σχέσεις των εννοιών και τις περ-
πατήσουμε σε βάθος θα βγούμε σ' ένα άλλου είδους ξέφωτο που είναι
η Ποίηση. Και η Ποίηση πάντοτε είναι μία, όπως ένας είναι ο ουρα-
νός. Το ζήτημα είναι από που βλέπει κανείς τον ουρανό.

Εγώ τον έχω δει από καταμεσής της θάλασσας.

                                                V

Θέλω να 'μαι ειλικρινής όσο και το λευκό πουκάμισο που φορώ· και
ίσιος, παράλληλος με τις γραμμές πόχουν τα ξοχόσπιτα κι οι περι-
στεριώνες, που δεν είναι καθόλου ίσιες κι ίσως γι' αυτό στέκουνε το-
σο σίγουρα μες στην παλάμη του Θεού.

Τείνω μ' όλους μου τους πόρους προς ένα -πώς να το πω;- περι-
στρεφόμενο, εκθαμβωτικό ευ. Από το πως δαγκώνω μέσα στο φρούτο
έως το πως κοιτάζω απ' το παράθυρο αισθάνομαι να σχηματίζεται μια
ολόκληρη αλφαβήτα, που πασχίζω να βάλω σ' ενέργεια με την πρόθε-
ση ν' αρμόσω λέξεις ή φράσεις, και την απώτερη φιλοδοξία, ίαμβους
και τετράμετρα. Που σημαίνει: να συλλάβω και να πω έναν άλλο, δεύ-
τερο κόσμο, που φτάνει πάντα πρώτος μέσα μου. Μπορώ μάλιστα να
φέρω μάρτυρες ένα σωρό ασήμαντα πράγματα: βότσαλα που τα ρίγω-
σαν οι τρικυμίες, ρυάκια μ' ένα κάτι παρήγορο στο κατρακυλητό τους,
μυριστικά χορτάρια, λαγωνικά της αγιοσύνης μας. Μια ολάκερη φι-
λολογία, οι αρχαίοι Έλληνες και Λατίνοι, οι κατοπινοί χρονογράφοι
και υμνωδοί· μια τέχνη, ο Πολύγνωτος, ο Πανσέληνος: όλοι τους βρί-
σκονται μεταγλωττισμένοι και στενογραφημένοι μέσα εκεί από το
λείο, το χλοερό, το δριμύ και το εκστατικό, που η μόνη γνήσια και
αυθεντική τους παραπομπή ενυπάρχει στην ψυχή του ανθρώπου.

Αυτή την ψυχή τη λέω αθωότητα. Κι αυτή τη χίμαιρα, δικαίωμά μου.

                                               VI

Ω ναι, μια σκέψη για να 'ναι πραγματικά υγιής -άσχετο σε τι αναφέ-
ρεται- πρέπει ν' αντέχει στο ύπαιθρο. Και όχι μόνον. Πρέπει την
ίδια στιγμή στην ευαισθησία μας να 'ναι καλοκαίρι.

Λίγο, δυο - τρεις βαθμούς πιο χαμηλά, τετέλεσται: το γιασεμί σωπαί-
νει, ο ουρανός γίνεται θόρυβος.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ 
Ο ΜΙΚΡΟΣ ΝΑΥΤΙΛΟΣ (α προβολέας-απόσπασμα)
Εκδόσεις ΙΚΑΡΟΣ, Α΄ Έκδοση, Αθήνα, 1985