Βισουάβα Σιμπόρσκα

Φαρσοκωμωδία



 Αν υπάρχουν άγγελοι
αμφιβάλλω ότι διαβάζουν τις νουβέλες μας
που πραγματεύονται ματαιωμένες ελπίδες.
Φοβάμαι, αλίμονο ότι ποτέ δεν αγγίζουν ποιήματα
που κουβαλάνε τις μνησικακίες μας
εναντίον του κόσμου.
Οι μεγαλοστομίες και οι χλευασμοί στα θεατρικά μας έργα
υποψιάζομαι ότι μάλλον
τους αναστατώνουν.
Εκτός υπηρεσίας, στα διαλείμματα μεταξύ αγγελικών
—δηλαδή απάνθρωπων— ενασχολήσεων,
μάλλον θα παρακολουθούν τη φαρσοκωμωδία μας
από την εποχή του βωβού κινηματογράφου.
Από τους μοιρολογούντες θρηνωδούς μας,
αυτούς που ξεσχίζουν τα ρούχα τους
κι αυτούς που τρίζουν τα δόντια τους,
προτιμάνε, φαντάζομαι,
εκείνον τον φτωχοδιάβολο
που αρπάζει τον άνθρωπο που πνίγεται
απ’ το περουκίνι του
ή, λιμοκτονώντας, καταβροχθίζει τα κορδόνια
των παπουτσιών του
με απόλαυση.
Απ’ τη μέση του και πάνω πόζα και φιλοδοξίες,
κάτω απ’ αυτήν ένα σαστισμένο ποντίκι
διατρέχει τα πανταλόνια του.
Είμαι σίγουρη
ότι αυτό είναι που αποκαλούν πραγματική
ψυχαγωγία.
Ένα ξέφρενο κυνηγητό του σε κύκλους
καταλήγει σε καταδίωξη του διώκτη του.
το φως στο βάθος του τούνελ
φαντάζει σαν μάτι από τίγρη.
Μια εκατοντάδα από συμφορές
σημαίνουν εκατό κωμικές κουτρουβάλες
που εναλλάσσονται πάνω από εκατό γκρεμούς.
Αν υπάρχουν άγγελοι
πρέπει, ελπίζω,
να βρίσκουν πειστική
αυτήν την αιωρούμενη μέσ’ απ’ τον τρόμο ευθυμία
που δεν κραυγάζει καν Σώστε με, Σώστε με
αφού όλα αυτά συμβαίνουν στη σιωπή.
Μπορώ ακόμα να τους φαντασθώ
σα να χειροκροτούν με τις φτερούγες τους
και δάκρυα να τρέχουν στα μάτια τους
απ’ το γέλιο, αν όχι από τίποτ’ άλλο.

Βισουάβα Σιμπόρσκα

Μτφ.: Βασίλης Καραβίτης

Εφυγε σήμερα απο τη ζωή η βραβευμένη με Νόμπελ  
πολωνή ποιήτρια Wislawa Szymborska(1923-2012).

...............................................................................................

Κάθε τόσο καλούν τη Βισουάβα Σιμπόρσκα να επισκεφθεί μια ξένη χώρα. Και πάντα δίνει την ίδια απάντηση:
«Θα έρθω όταν θα είμαι πιο νέα».
Και έτσι, για να πάρει κάποιος μια συνέντευξη από την Πολωνή Νομπελίστρια πρέπει να την επισκεφθεί στο σπίτι της, σε ένα προάστιο της Κρακοβίας. Θα του ζητήσει να της στείλει προκαταβολικά τις ερωτήσεις ώστε να έχει χρόνο να προετοιμαστεί, καθώς δεν πιστεύει ότι είναι ιδιαίτερα έξυπνη και υπάρχουν ερωτήσεις τις οποίες δεν μπορεί να απαντήσει. Θα βγάλει καφέ, κονιάκ, μπισκότα και σοκολατάκια. Θα ανάψει τσιγάρο, ξέρει βέβαια πως κάνει κακό στην υγεία, αλλά έχει πάει σε τόσες κηδείες ανθρώπων που δεν είχαν καπνίσει ποτέ και ήταν πιο νέοι από εκείνη. Θα ζητήσει από τον φωτογράφο να της ρετουσάρει λίγο τις ρυτίδες, «όπως κάνουν με τη Σάρον Στόουν». Και ύστερα θα αρχίσει να μιλά για τα θέματα που της αρέσουν.

Για τον θάνατο, ας πούμε, δεν της αρέσει να γράφει, είναι πολύ εύκολο, γιατί ξυπνά εύκολα συναισθήματα και συγκινήσεις όπως είναι η τρυφερότητα και τα σχετικά. Προτιμά να γράφει για τον ερωτισμό, με τον οποίο η ποίηση έχει ελάχιστα ασχοληθεί. «Δεν έχω διαβάσει ποτέ ένα ποίημα που να μπορεί να μεταφέρει αυτό που συμβαίνει μεταξύ δύο ανθρώπων», λέει στον δημοσιογράφο της Ελ Παΐς με αφορμή την κυκλοφορία της νέας συλλογής της με τον τίτλο «Εδώ». Τα ιστορικά θέματα δεν μπορεί να τα αποφύγει, αν και δεν ανήκει στους ποιητές για τους οποίους η Ιστορία αποτελεί ευθεία πηγή έμπνευσης. Σε αυτό τον τομέα, οι καλύτεροι ποιητές κατά τη γνώμη της είναι ο Καβάφης και ο Ζμπίγκνιου Χέρμπερτ. Αλλά ακόμα και η ποίηση που στερείται οποιασδήπο- τε ιστορικής αναφοράς εγγράφεται για πάντα στην Ιστορία, αφού χρησιμοποιεί μια γλώσσα που καθορίζει με ακριβή τρόπο πού και πότε γεννιέται. Ποια ακριβώς λειτουργία επιτελεί η ποίηση σε έναν τόσο σκληρό κόσμο; «Ο κόσμος είναι σκληρός, αλλά του αξίζουν και άλλα επίθετα, πιο ήπια. Αν ήταν μόνο σκληρός, οι άνθρωποι θα είχαν εξαφανιστεί προ πολλού. Θα υπήρχαν μερικά ερείπια εδώ κι εκεί και θα φύτρωναν μερικά φυτά. Ανώνυμα φυτά, γιατί δεν θα υπήρχε κανείς για να τους δώσει όνομα».

Η 86χρονη Σιμπόρσκα θυμάται πολύ καλά την ημέρα που έπεσε το Τείχος του Βερολίνου. Βρισκόταν στην Κρακοβία και οι τύποι της Αλληλεγγύης ήταν υπέροχοι. Αργότερα βέβαια αυτό άλλαξε, έγιναν δυσάρεστα πράγματα, τότε όμως οι άνθρωποι αυτοί ήταν νέοι και ωραίοι. Θυμάται επίσης την ημέρα που η Πολωνία έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ήταν μόνη στο σπίτι και δεν είχε με ποιον να κάνει μια πρόποση για το μέλλον. Γέμισε λοιπόν ένα ποτήρι με κονιάκ και πέρασε μπροστά από όλες τις φωτογραφίες των αγαπημένων προσώπων που έχει στο σπίτι και που δεν έζησαν για να δουν αυτή την ιστορική ημέρα.

Μιχάλης Μητσος
 απο τα Νέα