[ΝΕΑ ΣΤΗΛΗ] «Εξώστης»: Κριτική για την παράσταση "Clear History"/// γράφει η Έφη Καλογεροπούλου
CLEAR HISTORY της NICOLETA ESINENCU
στην ΣΤΕΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ και ΤΕΧΝΩΝ
του Ιδρύματος Ωνάση
Με αφορμή την παράσταση“Clear History”
της Μολδαβής σκηνοθέτιδας Νικολέτας Εσινένκου
στα πλαίσια του Φεστιβάλ //Transitions I.Balκans//
στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση
Σε μια παράσταση θεάτρου-ντοκουμέντο η νεαρή Μολδαβή σκηνοθέτις μας αποκάλυψε τις αντισημιτικές ενέργειες και το ρόλο του δικτάτορα της Ρουμανίας Ιον Αντονέσκου την περίοδο 1940-1944.
Το Θέατρο –ντοκουμέντο από την μεταπολεμική εμφάνισή του το 1963 στην Γερμανία με το έργο του Ρόλφ Χόχουτ “ο Αντιπρόσωπος “ και μέχρι τις μέρες μας οπου η νέα αυτή δραματική μορφή παρουσιάζεται αρκετά συχνά, στοχεύει στην διαφώτιση και συνειδητοποίηση του κοινού πάνω σε ιστορικής σημασίας γεγονότα,πρόσωπα και καταστάσεις ,επιδιώκοντας να αποκαταστήσει την ιστορική αλήθεια εάν αυτή έχει αποσιωπηθεί η παραποιηθεί ,να συνδέσει το παρελθόν με το παρόν και να συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση του κοινού πάνω σε ιστορικά και κοινωνικά προβλήματα ξεχωριστής σημασίας.
Η αποκάλυψη της αλήθειας γίνεται συνήθως με χρήση ιστορικά τεκμηριωμένου αρχειακού υλικού αλλά και σπάνια ιστορικά ντοκουμέντα που στην εν λόγω παράσταση αντλήθηκαν -όπως μας είπε η σκηνοθέτης στην συζήτηση που ακολούθησε- από την δημόσια ιστορική βιβλιοθήκη του Βουκουρεστίου,την αντίστοιχη βιβλιοθήκη της Ουάσινγκτον αλλά και προσωπικές μαρτυρίες επιζήσαντων του ολοκαυτώματος,κτλ..
Στην παράσταση δεν υπήρξε ανάμειξη του εν λόγω υλικού με άλλο υλικό μυθοπλασίας, ακολουθήθηκε η τεχνική της αποστασιοποίησης και ταυτόχρονη χρήση βίντεο όπου πλήθη διωγμένων από τα σπίτια τους Εβραίων πορεύονταν στο πουθενά μέχρι την τελική εξόντωσή τους.
Οι διαδοχικοί μονόλογοι-μαρτυρίες,με τους ηθοποιούς σε ακινησία και λευκό φωτισμό εστιασμένο στον κάθε έναν τους , ενέτειναν το στοιχείο της μπρεχτικής αποστασιοποίησης .
Κατά την διάρκεια της παράστασης υπήρξε διάδραση με το κοινό που κλήθηκε να επαναλάβει κείμενο προγανάνδα του «δικτατορικού καθεστώτος» .
Η Εσινένκου ερεύνησε τον ρόλο του δικτάτορα Ιον Αντονέσκου και την συμμετοχή του στην εξόντωση χιλιάδων Εβραίων –υπολογίζονται σε 280000-380000 οσοι εκτελέστηκαν σε Βεσσαραβία,Βουκοβίνα και Τρανσνίστρια στα πλαίσια των εκκαθαρίσεων –καθώς και την συνεργασία του με τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής.
Η Υπέρ -Δνειστερία ή Τρανσνίστρια αμφιλεγόμενη περιοχή μετά την διάλυση της πρώην σοβιετικής ένωσης που επιμένει να διατηρεί την ανεξαρτησία της από το 1990,βρίσκεται στην περιοχή της Μολδαβίας στην Ανατολική Ευρώπη και φιλοξένησε ένα από τα μεγαλύτερα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί μετά το Αουσβιτς.
Αξίζει να σημειωθεί ο τι ο δικτάτορας Ιον Αντονέσκου (1882-1946) καταδικάστηκε και εκτελέστηκε σαν εγκληματίας πολέμου το 1946,αλλά το 2007 αθωώθηκε από το Εφετείο του Βουκουρεστίου με το σκεπτικό ο τι τάχθηκε υπέρ των Γερμανών και έστειλε το στρατό της χώρας του να διασχίσει τον ποταμό Προύθο, συμμετέχοντας έτσι στην εκστρατεία της Γερμανίας εναντίον της πρώην ΕΣΣΔ. Για μια μερίδα Μολδαβών, η ενέργειά του αυτή σηματοδότησε την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα από τη σοβιετική κατοχή, γεγονός που τον καθιστά ήρωα!!!
Η Εσινένκου προβαίνει, με την παράστασή της, στην απομυθοποίησή του Αντονέσκου.Στα πλαίσια αυτής της απόπειρας η Εσινένκου έστησε μια καθόλα επιτυχή παράσταση –ντοκουμέντο κινούμενη με σεβασμό μέσα στα πλαίσια αυτού που ονομάζουμε θέατρο-ντοκουμέντο.
Να σημειώσουμε ότι η παράσταση αποκτά ιδιαίτερη σημασία αφού καταδεικνύει με τον πλέον δραματικό τρόπο που μπορεί να οδηγήσουν εθνικιστικές εξάρσεις ,ιδεοληψίες και πολιτικές εκκαθαρίσεων αν βρούν πρόσφορο έδαφος και αναβιώσουν καθόλου μακριά όπως αντιλαμβανόμαστε από την τρέχουσα πραγματικότητα.
Σε συνέντευξή της η γεννημένη μόλις το 1978 σκηνοθέτις είχε πεί: «Ό,τι γράφω, το γράφω για τη Μολδαβία» θίγοντας το τεράστιο έλλειμμα ιστορικής γνώσης των Μολδαβών συμπολιτών της με ευθύνη των κυβερνώντων που χάραξαν τα σύνορα της ιστορικής γνώσης στην χώρα της.
Είναι συγραφέας μεταξύ αλλων και του σύγχρονου έργου FUCK YOU, Eu.ro.Pa! (βραβείο dramACUM 2005).
Εργα της, έχουν παιχτεί σε θέατρα και φεστιβάλ στη Ρουμανία, τη Μολδαβία, τη Σουηδία, τη Ρωσία, την Ιαπωνία, τη Γαλλία, την Αυστρία και τη Γερμανία –μεταξύ άλλων στο Berliner Festspiele και το Hebbel am Ufer του Βερολίνου.
Είναι η δημιουργός της ομάδας Mobile European Trailer Theatre, με έδρα την πρωτεύουσα της Μολδαβίας, Κισινάου, με την οποία ανεβάζει συχνά παραστάσεις
σε αντισυμβατικούς χώρους.
Συντελεστές της παράστασης:
Σκηνοθεσία: Nicoleta Esinencu
Με τους: Veaceslav Sambriş, Doriana Talmazan, Irina Vacarciuc
Παραγωγή: Theater Spălătorie Chişinău
Σε συνεργασία με το Γερμανικό Πολιτιστικό Κέντρο Akzente
Mε την ευγενική υποστήριξη: ERSTE Foundation
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου