Σάββατο 18 Αυγούστου 2018

Διαβάζοντας το "Βωβόν ξύλον" της Πόλυς Χατζημανωλάκη,εκδ: Εύμαρος,2018




ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ  το «Βωβόν ξύλον» της Πόλυς Χατζημανωλάκη

Ενα  βιβλίο που μου κράτησε ξεχωριστή  συντροφιά  φέτος το καλοκαίρι  και με παρέσυρε σε ένα  γοητευτικό ταξίδι ,με οδηγό τα σπουδαία κείμενα του  Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.

Μια διαφορετική προσέγγιση του έργου του Παπαδιαμάντη - από τις συνήθεις φιλολογικές-  είναι αυτή που  μας  προτείνει  με το «Βωβόν ξύλον»,η φυσικός  συγγραφέας του,ποιήτρια  και κριτικός λογοτεχνίας Πόλυ Χατζημανωλάκη.Οπως η ιδια η συγγραφέας σπεύδει από το  εξώφυλλο ακόμη να μας προϊδεάσει, το «Βωβόν ξύλον»είναι η κατάθεση της  ερευνητικής της  ανάγνωσης πάνω στο έργο του Κοσμοκαλόγερου.Εδώ νομίζω πως η  χρήση του όρου «ερευνητική ανάγνωση» από μια φυσικό με διδακτορικό στην Στατιστική Φυσική, δεν γίνεται καθόλου τυχαία.

«Στην κλίμακα του μικρού το όλον, στην κλίμακα του κεντήματος το σύμπαν…»(Βωβόν ξύλον,σελ.64) μας υπενθυμίζει η συγγραφέας και μας δίνει το κλειδί της δικής της αφήγησης ,μιας αφήγησης που μας μεταφέρει ατόφιες τις δονήσεις και τους ήχους του κόσμου των διηγημάτων του μεγάλου Σκιαθίτη λογοτέχνη.

       Η αίσθηση που αποκομίζω από τις πρώτες κιόλας σελίδες, είναι πως στο  «Βωβόν ξύλον»η Πόλυ Χατζημανωλάκη παραθέτει αυτό που το βλέμμα της ,ως άλλος  ερευνητικός φακός   εντοπίζει ,απομονώνει, εστιάζει και φωτίζει. Σπάνια ευρήματα,θραύσματα και περιοχές  ανασύρονται από το έργο του Παπαδιαμάντη και«σαρώνονται»από την Πόλυ  Χατζημανωλάκη σε μία έξοχη μικροσκοπική μελέτη –παρατήρηση, όπου όλες οι αισθήσεις της ,σε πλήρη όξυνση συλλαμβάνουν και καταγράφουν.

Το μακροσκοπικό πεδίο της μελέτης της συγγραφέως ,οργανώνεται σε φασικούς χώρους μικροδομών και μικροκαταστάσεων,η παρατήρηση της είναι διακριτικά στοχαστική ώστε να μην διαταράσσεται το παρατηρούμενο σύστημα και η ερευνήτρια-αναγνώστρια-κριτικός  Πόλυ Χατζημανωλάκη με την ελευθερία αλλά και την αυστηρότητα της φυσικού ,που  δεν αυθαιρετεί και δεν παρασύρεται, διαβάζει, εντρυφεί ,συν αισθάνεται ,σημειώνει  και μας παραθέτει τα μετρήσιμα και αποδεικτικά στοιχεία της δικής της παρατήρησης.Μία έξοχη  άσκηση μνημονοτεχνικής, μια χαρτογράφηση βυθού στη θάλασσα της Παπαδιαμαντικής γραφής που αλιεύει «γιαλόξυλα» φορτωμένα σημασίες και σημασιοδοτήσεις που πλουτίζουν το αναγνωστικό μας ταξίδι.

      Μνημικά ίχνη  λοιπόν,η βωβότητα ως συνθήκη ζωής κυριολεκτικά και μεταφορικά ,η αφωνία αλλά και η ετερότητα ,το διαφορετικό,το αταίριαστο ,το ασύνηθες και συχνά τρομακτικό σωματικό ελάττωμα,το τραύμα,ο τραυλισμός  ,η ανάγκη των ηρωίδων να δραπετεύσουν-ακόμη και μέσω της διόπτρας ενός τηλεσκοπίου (Σεραϊνιώ) - από τα όρια του στενού τους κόσμου που σχεδιάστηκαν ερήμην τους (Τσούλα,Λιαλιώ),οι Στρίγλες,η εμβληματική μορφή της Φραγκογιαννούς.Αλλά και οι κήποι σαν τόποι που στεγάζουν πλήθος διαφορετικές σημασιοδοτήσεις ,τα πάθη της Ταραντέλας και το μοτίβο της αιώρησης έτσι όπως μεταφέρονται στην Σκιάθο του Παπαδιαμάντη , η Παναγιά η Κουνίστρα (πολιούχος της Σκιάθου) , και όχι Εικονίστρια   ως είθισται να ονομάζεται,η τέχνη της ναυπηγικής ,οι κρότοι των ναυπηγείων,και άλλες πολύτιμες εγγραφές συνθέτουν ένα στοχαστικό υλικό που απαρτίζεται από 28 κεφάλαια και συνοδεύεται από ένα πλούσιο φωτογραφικό λεύκωμα –οδοιπορικό της συγγραφέως  στην Σκιάθο.  

   Μια γραφή,που υφαίνει ένα πυκνό κρυσταλλικό πλέγμα γεγονότων,στη θάλασσα της μνήμης, που  την διασχίζει κανείς ταξιδεύοντας σαν πάνω σε σκαρί από γιαλόξυλο.Ενας σαγηνευτικός ψίθυρος σε πείσμα της βωβότητας του θανάτου,ενας ψίθυρος ζωής που  δια της γραφής της Πόλυς Χατζημανωλάκη , φτάνει ως  εμάς. Ψίθυρος που άλλοτε θυμίζει μοιρολόγι, άλλοτε μουσική απόκοσμη,  τραγούδι θαλασσινό αλλού, αλλά κυρίως μνήμη αγάπης για  όλα αυτά τα πρόσωπα των ηρώων του μεγάλου διηγηματογράφου.

Εφη Καλογεροπούλου

Δεν υπάρχουν σχόλια: