“Go down,Moses”του Ρομέο Καστελούτσι,στο Φεστιβάλ Αθηνών- κριτική παρουσίαση της Εφης Καλογεροπούλου

αναδημοσίευση //περιοδικό θράκα //30/7/2015   εδώ

Κάθε παράσταση του είναι αισθητικό γεγονός.Οι σκηνικές του συνθέσεις είναι μεγαλειώδεις,αποτελούν μια σύνθεση ήχων,εικόνων,φωτός υψηλής δραματικής  έντασης οπου οι λέξεις είναι ελάχιστες, θα λέγαμε στοιχειώδεις.Με σπουδές σκηνογραφίας στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Μπολόνια το 1981,ο Ρομέο Καστελούτσι ίδρυσε μαζί με τον Paolo Guidi την εταιρεία θεάτρου “Societas Raffaello Sanzio”.Η ομάδα έχοντας σπουδάσει ζωγραφική και όχι θέατρο,αντλεί το υλικό της από την πρώιμη Αναγέννηση,αλλά και την αφηρημένη τέχνη.Με πρωτοποριακές θεατρικές φόρμες,δημιουργεί μια νέα θεατρική σκηνική γλώσσα που δεν στηρίζεται στην κλασική αφήγηση και στους καθιερωμένους θεατρικούς κώδικες.Ο λόγος λοιπόν,για τον αρχιτέκτονα,ζωγράφο,σκηνογράφο,περφόρμερ και σκηνοθέτη  Ρομέο Καστελούτσι.

   «Ανοίγουμε μια τρύπα στην αφηγηματική τάξη του κόσμου,κατεβαίνουμε μέσα της και είναι εκεί,στη σκοτεινή πίσω πλευρά των λέξεων,στο εσωτερικό του καθρέφτη,στο μέρος εκείνο που δεν μπορεί να ιδωθεί,που υπερβαίνουμε τη φύση με το να την μιμούμαστε»

   Το θέατρο του Καστελούτσι είναι εικονοκλαστικό.Οχι ενα θέατρο  εικόνων,αλλά ένα θέατρο που αναιρεί τις ήδη υπάρχουσες εικόνες,τις θρυμματίζει και ανασυνθέτει νέες, καινούργιες,μοναδικές.Η εικόνα προβάλλεται ως εργαλείο,ως γέφυρα,ως κλειδί ενός άλλου κόσμου.Ο θεατής προκαλείται να τις διασχίσει κάθετα,να βρεθεί από την άλλη πλευρά,εκείνη της σκιάς και να αποκρυπτογραφήσει το κρυπτικό νόημα τους.Το θέατρο της ομάδας  Societas Raffaello  Sanzio είναι οντολογικό,με έμφαση στη σωματικότητα και επιρροές  από τούς   Αντονέν Αρτό,Γέρζι Γκροτόφσκι,Εντουαρτντ Γκόρντον Κρέιγκ.Δεν είναι θέατρο χαρακτήρων.Ολες οι ανθρώπινες μορφές είναι σωματικές οντότητες που πλάθουν μαζί με τους ήχους,το φωτισμό,τις εικόνες,τα σκηνικά αντικείμενα,τις λέξεις,ένα δαιμονικό σύμπαν που επανέρχεται με διαφορετικά σχήματα και εμμονική συχνότητα μπροστά στα μάτια μας,δίνοντας μια θεολογική και μεταφυσική διάσταση στο θεατρικό γεγονός.

    Η παράσταση “ Go down,Moses” είναι η τρίτη θεατρική δημιουργία του Ρομέο Καστελούτσι και των Societas RaffaelloSanzio που φιλοξενείται στο Φεστιβάλ Αθηνών.Το 2009 το αθηναϊκό κοινό,είχε την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με το έργο του σκηνοθέτη, μέσα από μια παράσταση βασισμένη στην Θεία Κωμωδία Του Δάντη(Κόλαση-Καθαρτήριο-Παράδεισος) και το 2011 οιSocietas επανήρθαν με την παράσταση «Περί της έννοιας του προσώπου του Υιού του Θεού».

    Στο “Go down, Moses”,η βιβλική μορφή του Μωυσή γίνεται η αφορμή για να επιχειρήσει ο σκηνοθέτης μια κατάβαση στο σκοτεινό σπήλαιο της αρχής του κόσμου,στην μήτρα και για να ψηλαφήσει στη συνέχεια την δίοδο γυμνός και φοβισμένος, βρίσκοντας την έξοδό του σε ένα περιβάλλον άγνωστο και απρόβλεπτο.Ο τίτλος της παράστασης παραπέμπει στο νέγρικοspiritual των Αμερικανών δούλων που προφητικά σήμαινε την δική τους έξοδο από την δουλεία και επιστροφή τους στην ελευθερία. Ο Μωυσής δεν εμφανίζεται στη σκηνή. Ακούμε για αυτόν μέσα από την αφήγηση μιας γυναίκας. Η γυναίκα αφήνει το μωρό της(σε ένα κάδο από σκουπίδια)και μας εξηγεί ότι χρειαζόμαστε έναν άλλο Μωυσή και μια άλλη συμφωνία με τον Θεό.Η γυναίκα εγκαταλείπει το μωρό της για να το σώσει και να μας σώσει.

    Η παράσταση που είδαμε,ήταν μια σκηνική σύνθεση πέντε εικόνων.Ενας μακρόστενος με ολοένα αυξανόμενη περιστροφική ταχύτητα κύλινδρος-λαιμητόμος συνθλίβει κεφάλια που πέφτουν από ψηλά,ενώ ενας σκληρός υψίσυχνος βιομηχανικός ήχος που κατακλύζει σκηνή και πλατεία,μας δημιουργεί την αίσθηση μιας απειλητικής ατμόσφαιρας.Η γέννα στο πάτωμα μιάς τουαλέτας,δοσμένη με ρεαλιστική ωμότητα,σκηνή μεγάλης διάρκειας,φορτίζει ιδιαίτερα την σκηνική εικόνα, διασπείροντας τους πόνους του τοκετού και τους  σπασμούς της γέννας στην πλατεία. Στην επόμενη εικονοποιία, παρακολουθούμε μια τυπική ανάκριση. Η μητέρα της προηγούμενης σκηνής,εχει μεταφερθεί και ανακρίνεται με σκοπό να αποκαλύψει πού ακριβώς εγκατέλειψε το νεογέννητο μωρό της.  Από τις ελάχιστες λέξεις που προφέρει,καταλαβαίνουμε  ότι η εγκατάλειψη ηταν μια πράξη αναγκαία,μια πράξη εξόδου από την σκλαβιά.Στην συνέχεια,τα σώματα των ηθοποιών μέσα σε ένα σπήλαιο-μήτρα, δημιουργούν ένα υπέροχο ταμπλώ βιβάν προιστορικής θεματολογίας,ένα εικαστικό γεγονός σχεδόν αναγεννησιακής ζωγραφικής,εκπέμποντας το sosτης ανθρώπινης ύπαρξης.Εχοντας οδηγηθεί στην πέμπτη και τελευταία εικόνα,θα μας αποκαλυφθεί ένας αξονικός τομογράφος-μια άλλη μήτρα-κάψουλα χρόνου,που θα μας επαναφέρει στο σήμερα.

   Η παράσταση του Καστελούτσι,εγγράφεται ως  προφητεία για την εποχή μας.Συνιστά μια θεατρική πράξη,που αναμοχλεύει τα όρια της ανθρώπινης συνείδησης,στρέφει το βλέμμα σε εκείνη την μοναχική διαδρομή του καθένα μας από το σκοτάδι στο φώς,προσκαλώντας μας να επαναπροσδιορίσουμε την ατομική μας διαδρομή αλλά και την σύνολη αντίληψή μας για την υπαρξιακή πορεία του πολιτισμού  μας.

 Συντελεστές

Σκηνοθεσία – Σκηνικά – Κοστούμια – Φωτισμοί: Romeo Castellucci
Μουσική: Scott Gibbons
Κείμενα: Claudia Castellucci, Romeo Castellucci
Ερμηνεύουν: Rascia Darwish, Gloria Dorliguzzo, Luca Nava, Stefano Questorio, Sergio Scarlatella
Εκτέλεση παραγωγής: Socìetas Raffaello Sanzio

Η παράσταση παρουσιάστηκε 28-30 Ιουνίου στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών.