Jacopo-Carucci-Pontormo St-Matthew the Evangelist

Ναρκισσισμός

«…Είχε πολύ ωραία χαρακτηριστικά και φοβόταν τόσο το θάνατο που ούτε να ακούσει ήθελε ,να τον μελετούν »

Το τελικό αυτό συμπέρασμα του Vasari ,παρά την τόσο παράξενη φαινομενική ασυναρτησία της φράσης «ωραία χαρακτηριστικά» και  «φοβόταν τον θάνατο»,ενέχει πιθανόν μια βαθιά διαίσθηση : αφ ενός μέν επισημαίνει την ναρκισσιστική πλάνη στην προσωπικότητα του Pontormo,αφ ετέρου δε,το άγχος το φόβο μπροστά στο τίποτα,στενά συνδεδεμένο με τον ναρκισσισμό.Το γεγονός ότι ο ίδιος ο καλλιτέχνης μετατρέπεται σε αισθητικό αντικείμενο αντανακλά την απόσπαση της συγκινησιακής προσοχής από τον εξωτερικό κόσμο και της συγκέντρωσης της πάνω στον εαυτό του.

Ως αισθητικό αντικείμενο,προσεγγίζει την άκρη του εξωπραγματικού, το όριο της αυτοκαταστροφής. Η φοβία του θανάτου γίνεται αναπόφευκτη.Ο ναρκισσισμός είναι πρώτα απ όλα αποτέλεσμα της εισόδου στο φαντασιακό.Αποτελεί δε το ψυχιατρικό συσχετικό της μελαγχολίας και αν ,πιστέψουμε τον Valery,την ιδιάζουσα μορφή γνώσης και αυτογνωσίας της καλλιτεχνικής φύσης.Αν η φαντασιακή σχέση με τον εαυτό σου οδηγεί στην νεύρωση ,η φαντασιακή σχέση με τον «άλλον» ακολουθεί τον ίδιο δρόμο ,και κυρίως όταν ο «άλλος»προσαρτάται ,ναρκισσικά ,στον εαυτό.

VICTOR IERONIM STOICHITA
Μανιερισμός και τρέλα
Η περίπτωση Pontormo

εκδόσεις Νεφέλη,1982

 ********************************************************************************

Να μελετήσουμε τον Pontormo σημαίνει να εμβαθύνουμε στον κόσμο του μανιερισμού την στιγμή της γένεσης του.Σημαίνει επίσης να απαντήσουμε σε ένα ευφλεκτο ερώτημα: που τελειώνει το έργο και που αρχίζει η «τρέλα»

Victor Ieronim Stoichita

(από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)