Τετάρτη 2 Ιουλίου 2014

για την παράσταση Heaven on Earth ,.κριτική παρουσίαση της Εφης Καλογεροπούλου


«Ένα μπουκάλι ξεβράζεται στην όχθη του λιμανιού.Ενα από τα χιλιάδες μπουκάλια με μηνύματα,που ρίχνουμε στον ωκεανό και ακολουθούν μια τυχαία πορεία.Μόνο που αυτό το μπουκάλι περιέχει ένα λογοτεχνικό έργο.Και παραλήπτης –τυχαία- είναι  ενας νέος άντρας που ζεί στο λιμάνι,ενας άντρας που κάλλιστα θα μπορούσε να είναι ήρωας του έργου.Και έτσι…τυχαία.. από τη μεριά της θάλασσας μας έρχεται η ιστορία κάποιου ναυαγού στο λιμάνι της ζωής ,που για να κερδίσει την ψυχή του ,άρχισε να γράφει.Και έτσι τυχαία γεννιέται η ιστορία του παραλήπτη που –καθόλου τυχαία- ξανακερδίζει τον χαμένο χρόνο.Οπως ο Ζενέ τυχαία στην φυλακή ανακαλύπτει τον Προύστ και αρχίζει να γράφει ,έτσι τυχαία ,ενας άνθρωπος του σήμερα διαβάζει τον Ζενέ και ξανασυστήνεται στον κόσμο.Μόνο που τα μηνύματα στα μπουκάλια δεν ακολουθούν μια χαώδη πλεύση.Αντίθετα έχουν την τάση να εκπληρώνουν τον σκοπό τους και να βρίσκουν τον κατάλληλο παραλήπτη –αυτόν για τον οποίον στάλθηκαν»

(από το πρόγραμμα της παράστασης)

 Το “HEAVEN ON EARTH? “ είναι ένα ευρωπαικό πολιτιστικό πρόγραμμα που πραγματοποιείται με συμμετοχή καλλιτεχνών από την Ελλάδα,Μεγάλη Βρετανία,Τουρκία,Γαλλία,Ιταλία,εμπνευσμένο από το έργο του συγγραφέα Jean Genet.
 Η διαδραστική περφόρμανς που παρακολουθήσαμε στο παλαιό Ελαιουργείο του λιμανιού της Ελευσίνας –να σημειωθεί εδώ ότι οι παραστάσεις θα δοθούν όλες σε λιμάνια των εξι χωρών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα-χρησιμοποιεί αποσπάσματα από ολόκληρο  το έργο του Jean Genet και ιδιαίτερα από τον «Καβγατζή της Βρέστης» για να θέσει μέσα από την θεατρική αφήγηση μια σειρά ζητήματα που έχουν να κάνουν με την προδοσία,τον έρωτα,την αγάπη,τον φόνο,την συνείδηση,τον απωλεσθέντα παράδεισο,την απόρριψη,την εξουσία,την καταπίεση,την μοναξιά.
 Εχει ο καθένας τον παράδεισο που του αξίζει;
 Τι σκοτώνει κανείς μέσα του;
 Υπάρχει δικαιοσύνη σε αυτόν τον κόσμο;
 Υπάρχει κατάλληλη ανταμοιβή ή τιμωρία για τις ατομικές μας ή τις συλλογικές μας πράξεις;
 Το έργο  του Jean Genet στήνει ποιητικές παγίδες με λέξεις.Ο κόσμος του ,κόσμος αλητών,πορνών,εγκληματιών και κάθε λογής κοινωνικά περιθωριοποιημένων πλασμάτων ,ενας κόσμος Κακού,αιχμαλωτίζει τον «ενάρετο» θεατή υποχρεώνοντας τον να δεί φάσματα του εαυτού του και προς χάριν της τάξης του να αποδεχθεί την αταξία που στην καθημερινότητα του αρνείται να αναγνωρίσει, ως ενα δικό του κομμάτι.ΟΙ άνθρωποι λένε ψέματα,κλέβουν σκοτώνουν.Φυσικά υπάρχουν όρια και αυστηροί κανόνες ..ομως ο εντιμος δεν είναι εντελώς έντιμος και ο ανέντιμος το ίδιο.Καλό και Κακό προχωρούν και εξαφανίζονται αντάμα.
 Με όχημα το Κακό,το φόνο,την προδοσία,που λειτουργούν στο έργο του σαν αιματηροί πολλαπλασιαστές και μέσα από ένα διαρκές παιχνίδι αντικατοπτρισμών,προσφέρει  στους εγκληματίες και στους αλήτες του (βλ.Καβγατζής,Δούλες,κτλ) την συνείδηση του Κακού,υψώνοντας τους ως ιερά ποιητικά  αντικείμενα,τελετουργικά αντικείμενα που πια ανήκουν σε όλους μας,γιατί όταν λείπει η αγάπη ,η μομφή και η τιμωρία γίνονται ιερές τελετουργίες.

 Ο Καβγατζής της Βρέστης –να σημειωθεί ότι η παράσταση ,περφόρμανς –στηρίζεται κυρίως στο έργο αυτό- αυτός ο ηθικός αυτόχειρας,μετά τον φόνο «σκοτώνει» εν τέλει και τον εαυτό του.Ο εγκληματίας είναι ενας νεκρός που συντρίβεται στην συνέχεια,δήμιος και θύμα μαζί,τη στιγμή που συναντά το πεπρωμένο του.Εκεί ο Jean Genet  βυθίζοντας μας στον κόσμο του μέχρι τα ρουθούνια,τη στιγμή της έντονης Ναυτίας μας,μέσα από το Κακό μεταβάλλει την πτώση σε βουτιά και ρηγματώνοντας τη σφαίρα της συνείδησης μας,  μας οδηγεί στην Ομορφιά.

Ο κόσμος του ,κόσμος απελπισίας,αγωνίας,θανάτου,οφείλει να αναζητά τις πιο παρθένες εντάσεις,για να παραμείνει ιερός και για να μπορέσουν οι πράξεις εντέλει να διατηρήσουν την μορφή της ιεροσυλίας.

 «το να δημιουργείς τον εαυτό σου και να τον σκοτώνεις είναι το ένα και το αυτό»

 «Σκοτώνω.Τι σκοτώνει κανείς μέσα του; σημαίνει πυροβολώ το Θεό,τραυματίζω το Θεό,και στο πρόσωπό του δημιουργώ ένα θανάσιμο εχθρό»

 Ο Καβγατζής σκοτώνει,έκτοτε είναι νεκρός ,προσφέρει βορά το σώμα του ,αφήνεται να βιαστεί,προ- ετοιμάζοντας ο ίδιος μια μεγαλοπρεπή κηδεία στον εαυτό του. Σε όλα σχεδόν τα έργα του Jean Genet,  ο έρωτας είναι μια μαγική τελετουργία.

 Ο αγαπών «κλέβει» το είναι του αγαπώμενου και το οικειοποιείται. Με την  εναλλαγή των ρόλων,το παιχνίδι των ταυτίσεων και των φαινομενικοτήτων,απογυμνώνει τα καταραμένα του πλάσματα και στην χοάνη του τίποτα που δημιουργεί ,του μηδενός που καταπίνει και χωνεύει τα πάντα,εκεί με μια μοναδική κίνηση θριάμβου ο Genet ,ο κλέφτης ,ο καταραμένος,λυτρωμένος από τον εαυτό του,ίσως ξεγελώντας μας ,μας αναγκάζει να τον αποδεχθούμε ,να τον εγκαταστήσουμε μέσα μας ,να τον κατανοήσουμε ,να τον τρυφερέψουμε,..και δια αυτού και όλα αυτά  μαζί τα εξαθλιωμένα ανθρώπινα ξεθωριασμένα πλάσματα των έργων του.

Η παράσταση-περφόρμανς  που παρακολουθήσαμε στο χώρο του Παλαιού Ελαιουργείου της Ελευσίνας ουσιαστικά ξεκίνησε από το “μουσείο Genet “.

Οι θεατές κατά ομάδες πρίν ξεκινήσει η κύρια  παράσταση περιηγηθήκαμε σε τέσσερεις ξεχωριστά μισοερειπωμένους χώρους του παλιού Ελαιουργείου της Ελευσίνας, οπου ισάριθμα ζευγάρια ηθοποιών  είχαν δραματοποιήσει μία σκηνή από τα θεατρικά του Genet , «τις Δούλες», «τον Καβγατζή» ,το Μπαλκόνι».Η θεατρική σκηνή, ενας σκηνογραφημένος εξωτερικός χώρος λιμανιού οπου 25 συνολικά (13 ελληνες και ξένοι ηθοποιοί και οι 12 σπουδαστές της θεατρικής σχολής Πέτρας) με κύριο άξονα την θεματική του Καβγατζή της Βρέστης ,σάρωναν σε  χορογραφημένη κίνηση στην κυριολεξία την σκηνή, δημιουργώντας διαρκώς μέσα από εικόνες –αντικατοπτρισμούς , χωροχρονικές παγίδες αλλοτε πυκνής και αλλοτε λιγότερο δραματουργικής θεατρικής έντασης.

Ο κόσμος του περιθωρίου του λιμανιού, πόρνες, νταβατζήδες, εγκληματίες συγχρωτίζονται, σε ένα παιχνίδι φαινομενικοτήτων οπου κυριαρχεί η εντονη εικονοποιία και ο συμβολισμός, απουσιάζει όμως η σε βάθος δραματική προσέγγιση κάθε ρόλου που θα μπορούσε να αναδείξει καθαρότερα τα στοιχεία της δραματουργίας που πραγματώνει το θέατρο του Genet.Η σκηνοθεσία της Βάνας Πεφάνη κινήθηκε γραμμικά ,θέλοντας να πολλαπλασιάσει τα επίπεδα ανάγνωσης,της ιδιαίτερης γραφής του Jean Genet.Ωστόσο το  εγχείρημα παρόλες τις καλές προθέσεις και την αντικειμενική δυσκολία δεν απέδωσε τα αναμενόμενα.Ισως αν παρέμενε στα πλαίσια μιας μεγαλύτερης εμβάθυνσης,εστω και με λιγότερες σκηνές, τότε η «καταραμένη» αίσθηση του Jean Genet θα μας αιχμαλώτιζε περισσότερο.






Συντελεστές της παράστασης

Θεατρική εταιρεία ΟΔΥΣΣΕΙΑ του Δημήτρη Κομνηνού
Κείμενο- σκηνοθεσία: Βάνα Πεφάνη
Σκηνικά: Γιώργος Λυντζέρης
Κοστούμια: Ιωάννα Ζαφειρόπουλου
Φωτισμός: Στέλλα Κάλτσου
Κίνηση: Γιώργος Μάτσκαρης
Χορογραφίες: Γιώργος Μάτσκαρης (Ελλάδα ) - Victor Himenez (Ισπανία)
 Βοηθοί σκηνοθέτη:Αλέξανδρος Μητρόπουλος-Λία ΕυαγγελάτουΣιμόνη Γιαννάτου
 Φωτογραφίες: Γιώργος Στριφτάρης-Γιάννης Καρκανεβάτος
 Μουσική DNA LAB Αλέξανδρος Χρηστάρας-Μιχάλης Νιβολιανίτης.
ΗΘΟΠΟΙΟΙ-ΧΟΡΕΥΤΕΣ:
Ιερώνυμος Καλετσάνος -Κυριάκος Κοσμίδης - Γιώργος Στριφτάρης- Βασίλης Αφεντούλης-Νίκος Ιωαννίδης- Νικολίνα Μουαΐμη -Βάνα Πεφάνη-Μαργαρίτα Παπαντώνη- Δημήτρης Κάτσης -Σταυρούλα Οικονόμου (Ελλάδα) Mattia Furlan –Elena Gil Mas (Ισπανία) και Sinan Temilzap (Τουρκία)

Στις παραστάσεις της Ελευσίνας συμμετέχει και το 2 ετος της δραματικής σχολής «Πέτρας».

Δεν υπάρχουν σχόλια: